تعریف صله رحم

صله­‌ رحم از دو واژه صله و رحم تشکیل شده است که معنای لغوی صله از ماده «وصل» به معنای پیوستن بوده و پیوند کردن دو چیز را می­‌گویند.معنای لغوی رحم، زهدان به معنی جای کودک در شکم مادر را گویند.

واژه رحم، در صله رحم استعاره برای قرابت و خویشاوندی است. چرا که آن‌ها از یک رحم متولد شده­‌اند و مراد از رحم یعنی نسبت شناخته شده بین آن دو وجود داشته باشد هر چند نسبت دوری با هم داشته باشند. معنای اصطلاحی صله رحم، اتحاد خویشاوندان و اقوام و دیدار خویشاوندان است.

* صله رحم سفارش اکید پیامبر اعظم(ص)

در اهمیت صله رحم همین بس که پیامبر اکرم(ص)، همه انسان‌ها را به صله رحم سفارش کرده است؛ هر چند که در این مسیر سختی‌های فراوانی ببینند و راه‌شان از یک‌دیگر بسیار دور باشد. هم‌چنین صله رحم را بخشی از دین دانسته و فرموده­‌اند که هر کس آن را به‌ جا نیاورد دین او ناقص است. جابر از حصرت باقر(ع) روایت کرده که رسول خدا(ص) فرمود­ه­‌اند:

«به حاضر و غایب امتم و به کسانی که در پشت مردان و رحم زنان هستند (آن‌هایی که هنوز به دنیا نیامده­‌اند) تا روز قیامت سفارش می­‌کنم که صله رحم را به جا آورند، اگر چه راه‌شان به سوی هم‌دیگر یک سال فاصله داشته باشد؛ زیرا صله رحم از دین است.»1

* ثواب صله رحم

پیامبر اکرم(ص) می­‌فرمایند: «هرکس به سوی خویشاوندانش با جان و مالش قدم بردارد تا صله رحم را به جا آورد، خداوند عزوجل به وی اجر صد شهید عطا می­‌کند و برای هر قدمی که بر می­‌دارد خداوند چهل هزار حسنه می­‌نویسد و چهل هزار گناه از وی پاک می­‌کند و چهل هزار درجه بالا می­‌برد و گویا خداوند را در حال صبر، صد سالعبادت کرده که عبادتش پذیرفته شده است.»2

* صله رحم حتی با یک سلام!!!!!!!!

امام صادق(ع) می­‌فرمایند: «همانا صله رحم و نیکی کردن، حساب را آسان ساخته، از گناه نگاه می‌­دارد. پس صله رحم کرده، به برادران‌تان نیکی کنید، اگرچه به سلامی نیکو و جواب سلام دادن باشد.»3 در جایی دیگر می‌­فرمایند: «صله رحم کن، اگر جه با شربت آبی باشد.»4

* آثار صله رحم

1) زیاد شدن عمر انسان

از محمد عبیداللهروایت شده که حضرت رضا(ع) می­‌فرمایند: «مردی از عمرش ۳ سال مانده بود. وی صله رحم می­‌کند و خداوند آن را به سی سال تبدیل می‌­کند، که خداوند هر چه خواهد می­‌کند.»5

2)دفع بلا و زیاد شدن دارایی

حضرت امام باقر(ع) می‌­فرمایند: «صله رحم اعمال را پاک، اموال را بسیار، بلاها را بر طرف می‌­کند و حساب را آسان کرده و اجل را عقب می­‌اندازد.»6

3) نیکویی اخلاق و پاکی جان

حضرت امام صادق(ع) می­‌فرمایند: «صله رحم اخلاق را نیکو، دست را بخشنده، جان را پاکیزه، روزی را افزون کرده و اجل را عقب می‌اندازد.»7

4) مرگ نیکو و راحتی حساب

امام صادق(ع) می­‌فرمایند: «صله رحم، حساب‌رسی را در قیامت آسان می­‌کند و انسان را از بد مردن باز می­‌دارد.»8

* آداب صله­ رحم

1) سلام دادن

اولین و مهم‌ترین آداب دید و بازدید، سلام دادن است. چرا که سلام یکی از نام‌های خداوند متعال است و با سلام کردن رحمت الهی نازل می­‌شود.

حضرت رسول اکرم(ص) می­‌فرمایند: هر گاه به هم برخوردید با سلام کردن و دست دادن دیدار کنید و چون جدا شدید، با آمرزش خواهی از هم جدا شوید.9

2) دست دادن

دین مقدس اسلام سفارش کرده است وقتی که هم‌دیگر را ملاقات می‌کنید دست بدهید زیرا تاریکی کینه را از بین می­‌برد و باعث آمرزش گناهانمی­‌شود. حضرت رسول اکرم(ص) می­‌فرمایند: «با یکدیگر دست دهید؛ زیرا دست دادن کینه و کدورت را از بین می­‌برد.»10

3) معانقه

امام باقر(ع) می­‌فرمایند: «هر مومنی برای دیدن برادر خود برودخداوند برای هر گامی که بر می­‌دارد یک ثواب می­‌نویسد و یک گناه از او پاک می­‌شود و یک درجه بالا برده می­‌شود و چون در خانه‌اش را بکوبد، درهای آسمان به رویش گشوده گردد و چون با هم دست دهند و معانقه کنند (یکدیگر را در آغوش بگیرند) خدا رویش را به آن‌ها کند.»11

* پیامدهای قطع رابطه

1) لعنت پیامبر(ص)

رسولاکرم(ص) می‌­فرمایند:«ملعون است، ملعون است کسی که قطع رحم کند»12

2) خشم خداوند

«فردی محضر پیامبر اکرم(ص) آمد و پرسید: مبغوض­‌ترین عمل‌ها نزد خداوند کدام است؟ حضرت فرمود: مشرک بودن به خداوند. آن مرد پرسید: بعد از آن کدام عمل است؟ حضرت جواب دادند: کسی که با خویشاوندن خویش قطع رابطه کند…»13

3) احساس نکردن بوی بهشت

امام صادق(ع) می­‌فرمایند: «خداوند بهشت را آفرید، آن‌گاه آن را پاکیزه کرد و بویش را معطر کرد و همانا بوی بهشت از فاصله دو هزار سال به مشام می رسد و کسی عاق والدین و قاطع رحم باشد، بوی بهشت را احساس نمی­‌کند».14

1-اصول کافی، ج۲، ص۱۵۱ // 2-بحارالانوار، ج۷۱، ص۸۹ // 3-اصول کافی، ج۲، ص۱۵۷ // 4-اصول کافی، ج۲، ص۱۵۱ // 5-اصول کافی، ج۲، ص۱۵۰ // 6-اصول کافی، ج۲، ص۱۵۰ // 7-اصول کافی، ج۲، ص۱۵۱ // 8-بحارالانوار، ج۷۱، ص۱۰۴ // 9-امالی شیخ طوسی، ج۳۴۷، ص۲۱۵ // 10-بحارالانوار، ج۷۴، ص۱۶۰ // 11-اصول کافی، ج۲، ص۱۸۴ // 12-بحارالانوار، ج۱۷، ص۵۸۵ // 13-مستدرک سفینه البحار، ج۴، ص۱۰۸ // 14-مستدرک سفینه البحار، ج۴، ۱۰۸