حوزه علمیه فاطمه الزهرا (س) کامیاران

در این گزارش حکم شرعی عمل سقط جنین (کورتاژ) را از منظر شرع و مراجع عظام تقلید مرور می‌کنیم.

آمار و ارقام نشان می‌دهد سالانه حدود 40 تا 50 میلیون جنین در سرتاسر جهان سقط می‌شود و بر اساس اعلام وزارت بهداشت میزان کورتاژ در ایران به 220 هزار مورد در سال می‌رسد. مدرنیزه شدن سبک زندگی، مشکلات اقتصادی و قبح روابط نامشروع همگی از دلایل رایج برای سقط نوزادان هستند. در این گزارش حکم شرعی عمل سقط جنین (کورتاژ) را از منظر شرع و مراجع عظام تقلید مرور می‌کنیم.

آیت‌الله خامنه‌ای:
سؤال: پزشکان متخصص می‏توانند از طریق استفاده از روشها و دستگاه‌های جدید، نواقص جنین در دوران بارداری را تشخیص دهند و با توجه به مشکلاتی که افراد ناقص ‏الخلقه بعد از تولد در دوران زندگی با آن مواجه می‏‌شوند، آیا سقط جنینی که پزشک متخصص و مورد اطمینان آن را ناقص‏ الخلقه تشخیص داده، جایز است؟

جواب: سقط جنين در هر سنّی به مجرّد ناقص‏ الخلقه بودن آن و يا مشکلاتی که در زندگی با آن مواجه می‏‌شود، جايز نمی‌‏شود.

سؤال: آیا از بین بردن نطفه منعقدشده‏‌ای که در رحم مستقر شده، قبل رسیدن به مرحله علقه که تقریباً چهل روز طول می‏کشد، جایز است؟ و اصولاً در کدامیک از مراحل ذیل سقط جنین حرام است:

1 ـ نطفه استقرار یافته در رحم‏،
2 ـ علقه،
3 ـ مضغه‏،
4 ـ عظام (قبل از دمیدن روح).

جواب: از بين بردن نطفه بعد از استقرار آن در رحم و همچنين سقط جنين در هيچ‌يک از مراحل بعدی جايز نيست.

سؤال: آیا سقط جنینی که نطفه‌‏اش با وطی به شبهه توسط فرد غیرمسلمان و یا با زنا منعقد شده، جایز است؟
جواب: جايز نيست.

سؤال: آیا سقط جنین بر اثر مشکلات اقتصادی جایز است؟
جواب: سقط جنين به مجرّد وجود مشکلات و سختی‏های اقتصادی جايز نمی‏شود.

سؤال: پزشک بعد از معاینه در ماههای اول حاملگی به زن گفته است که استمرار بارداری احتمال خطر جانی برای او دارد و در صورتی که حاملگی ادامه پیدا کند، فرزندش ناقص ‏الخلقه متولد خواهد شد و به همین دلیل پزشک دستور سقط جنین داده است، آیا این کار جایز است؟ و آیا سقط جنین قبل از دمیده شدن روح به آن جایز است؟
جواب: ناقص ‏الخلقه بودن جنين، مجوّز شرعی برای سقط جنين حتّی قبل از ولوج روح در آن محسوب نمی‏شود، ولی اگر تهديد حيات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمينان باشد، سقط جنين قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد.

سؤال: بعضی از زوج‏ها، مبتلا به بیماری‏های خونی بوده و دارای ژن معیوب هستند و در نتیجه ناقل بیماری به فرزندان خود هستند و احتمال این که این فرزندان مبتلا به بیماری‏های شدید باشند، بسیار زیاد است و چنین کودکانی از بدو تولّد تا پایان عمر، دائما در وضع مشقّت باری به سر خواهند برد. مثلاً بیماران هموفیلی همواره ممکن است با کوچکترین ضربه‏ای دچار خونریزی شدید منجر به فوت و فلج شوند. حال آیا با توجّه به این که تشخیص این بیماری در هفته‏‌های اوّل بارداری ممکن است آیا سقط جنین در چنین مواردی جایز است؟
جواب: اگر تشخيص بيماری در جنين قطعی است و داشتن و نگهداشتن چنين فرزندی موجب حرج می‏باشد، در اين صورت جايز است قبل از دميده شدن روح، جنين را اسقاط کنند ولی بنا بر احتياط، ديه آن بايد پرداخت شود.

سؤال: سقط جنین فی‏‌نفسه چه حکمی دارد؟ و در صورتی که ادامه بارداری برای زندگی مادر خطر داشته باشد، حکم آن چیست؟
جواب: سقط جنين شرعاً حرام است و در هيچ حالتی جايز نيست مگر آنکه استمرار حاملگی برای حيات مادر خطرناک باشد که در اين صورت سقط جنين قبل از ولوج روح، اشکال ندارد، ولی بعد از دميدن روح جايز نيست حتّی اگر ادامه حاملگی برای حيات مادر خطرناک باشد مگر آنکه استمرار بارداری، حيات مادر و جنين هر دو را تهديد کند و نجات زندگی طفل به هيچ وجه ممکن نباشد ولی نجات زندگی مادر به تنهايی با سقط جنين امکان داشته باشد.

سؤال: مقدار دیه جنینی که دو ماه و نیم عمر دارد، در صورتی که عمداً سقط شود چقدر است و دیه باید یه چه كسی پرداخت شود؟
جواب: اگر علقه باشد ديه آن چهل دينار است و اگر مضغه باشد شصت دينار است و اگر استخوان بدون گوشت باشد هشتاد دينار است و ديه به وارث جنين با رعايت طبقات ارث پرداخت می‏‌شود ولی وارثی که مباشر سقط جنين بوده از آن، سهمی ندارد.

سؤال: اگر جنین در رحم، مشرف به موت حتمی باشد و باقی ماندن آن در رحم به همان حال برای زندگی مادر خطرناک باشد، آیا سقط آن جایز است و اگر شوهر آن زن مقلّد کسی باشد که سقط جنین در حالت مذکور را جایز نمی‏‌داند، ولی زن و اقوام او از کسی تقلید می‏کنند که آن را جایز می‏داند، تکلیف مرد در این حالت چیست؟
جواب: چون در فرض سؤال امر دائر است بين مرگ حتمی طفل به تنهايی و بين مرگ حتمی طفل و مادر او، بنا بر اين چاره‌‏ای جز اين نيست که لااقل زندگی مادر با سقط جنين نجات داده شود و در فرض سؤال، شوهر حق ندارد همسرش را از اين کار منع کند، ولی واجب است تا حد امکان به‌گونه‌‏ای عمل شود که قتل طفل مستند به کسی نشود.

آیت‌الله مکارم شیرازی:
سؤال: بر اساس دستور‌العمل جدید سازمان پزشکی قانونی کشور که به تمامی مراکز ابلاغ شده است، حضور و رضایت مادر برای صدور مجوز سقط درمانی کافی است و الزامی به گرفتن رضایت از پدر وجود ندارد. آیا این حکم صحیح است و با احکام اسلامی منافاتی ندارد؟
جواب: در صورت ضرورت شدید برای مادر و جمع بودن شرایط برای سقط ، رضایت پدر شرط نیست هر چند بهتر است.

سؤال: 1ـ میزان دیه سقط عمدی جنین دو و نیم ماهه چقدر است؟ و چگونه باید پرداخت شود؟
2ـ آیا به سقط غیرعمدی دیه تعلق می‌گیرد؟

جواب: 1ـ 60 مثقال طلای معمولی است و به ورثه جنین می رسد.

2ـ هرگاه کسی سبب سقط شود (نه اینکه خود به خود ساقط شود) دیه دارد.

سؤال: اگر مادرى براى سقط بچّه اش کارى انجام ندهد، لکن با مراعات نکردن موارد لازم و تهیّه نکردن شرایط حفظ جنین، باعث سقط بچه شود، آیا کار حرامى کرده است؟
جواب: اگر در حفظ جنین مطابق معمول کوتاهى کرده باشد مسؤول است.

سؤال: آیا سقط جنین جایز است و اگر جایز باشد دیه دارد؟
جواب: در صورتى که از گفته متخصّصین یقین یا خوف خطر یا ضرر مهمّى حاصل شود اقدام به سقط جنین جایز است (مادامى که به صورت انسان کاملى در نیامده باشد) و چون احتمال تعلّق دیه مى رود احتیاط آن است که ورثه این کودک (غیر از پدر و مادر) با میل و رضاى خود از آن صرف نظر کنند.

سؤال: آیا سقط عمدى جنینى که مطمئنیم یا احتمال مى دهیم، معیوب و نارسا است در هر ماهى از باردارى اگر دیه لازمه هم پرداخت شود، مجاز است؟
جواب: هرگاه در مراحل ابتدایى جنین باشد و جنین به صورت انسان کامل در نیامده باشد باقى ماندن جنین در آن حالت سپس تولّد ناقص آن باعث عسر و حرج شدید براى پدر مادر گردد، با این شرایط مانعى ندارد و احتیاطاً باید دیه را بدهند.

سؤال: زنى از راه نامشروع حامله شده است، سپس آن بچّه را کشته است:
الف) آیا بچّه دیه دارد؟
ب) اگر دارد به چه کسى مى رسد؟
جواب: احتیاط واجب پرداختن دیه به مقدار هشت صد درهم است اگر جنین کامل باشد (البتّه اگر این بچّه بزرگ و بالغ مى شد و اسلام را مى پذیرفت دیه کامل داشت) و دیه او فقط به امام مى رسد، یا مجتهد جامع الشرایط که نایب الامام است و در مصالح مسلمین مصرف مى کند و اگر این بچّه مى ماند و زن و فرزندانى پیدا مى کرد دیه او به همسر و فرزندانش مى رسید.

سؤال: دیه از بین بردن نطفه بسته شده یا سقط جنین چه مقدار است؟
جواب: هرگاه تنها نطفه باشد بیست مثقال شرعى طلا (20 دینار) و اگر به صورت خون بسته شده باشد چهل مثقال (40 دینار) و اگر مضغه باشد شصت مثقال (60 دینار) و اگر به صورت استخوان باشد بدون گوشت هشتاد مثقال (80 دینار) و اگر جنین کامل باشد و هنوز روح و حرکت نداشته باشد صد مثقال طلا (100 دینار) و اگر روح در آن دمیده شده باشد هزار مثقال (1000 دینار) در مذکر و پانصد مثقال (500 دینار) در مؤنث است (منظور از مثقال شرعى هیجده نخود است که سه چهارم مثقال معمولى است).

سؤال: اگر جنینی سقط شود دیه او به چه کسانی می رسد؟
جواب: ديه جنين به پدر و مادرش مى‌رسد و هركدام از آنها كه در سقط شركت داشته از ديه ارث نمى‌برد و تمام آن به ديگرى مى‌رسد، و اگر هر دو در سقط شركت داشته‌اند ديه به پدربزرگ و مادربزرگ پدرى و مادرى و برادارن و خواهران جنين مى‌رسد و طبق قانون ارث تقسيم مى‌شود و اگر آنها رضايت دهند مشكل حل مى‌شود.

طبق روایات امام حسین علیه السلام اولین كسی است كه در حال حیات حضرت مهدی ـ علیه‌السلام ـ رجعت می‌كند و بعد از رحلت حضرت و با شهادت او، مراسم غسل و نماز بر بدن حضرت را بر عهده می‌گیرد. در مورد رحلت و یا شهادت حضرت، روایات مختلف است ولی در هر دو نوع روایات، موضوع بازگشت امام حسین ـ علیه‌السلام ـ و انجام مراسم غسل و كفن و نماز بر حضرت، ذكر شده است.

در این مقاله به دو بحث می پردازیم: 1 ـ اشکالی بر دعای ندبه 2ـ مدت زمان حكومت امام زمان و موضوع انجام غسل و نماز بر بدن مطهر امام زمان علیه السلام

آیا دعای ندبه انشای برخی از علمای شیعه است؟

ممکن است برخی اشکال کنند که این دعا انشای برخی از علمای شیعه بوده است. ولی این احتمال از جهاتی باطل است:

1. بزوفری در روایت خود، چنین آورده است: «و یستحبّ أن یدعی به فی الأعیاد الأربعة» ظاهر این کلمه می‌رساند که این دعا از جانب معصوم صادر شده است، زیرا محکوم کردن هریک از افعال و اذکار به هریک از احکام خمسه (وجوب، حرمت، استحباب، کراهت و اباحه) از امور توفیقی است که فقط باید از جانب اولیای معصوم خداوند صورت پذیرد.

2. اینکه برای قرائت این دعا زمان خاص (اعیاد اربعه) ذکر شده خود دلیل بر آن است که از جانب معصوم صادر شده است؛ زیرا در غیر این صورت نمی‌تواند از چنین ویژگی خاصی برخوردار باشد.

3. رسم علما چنین بوده که هرگاه دعا یا زیارتی را خود انشا می‌کردند متذکر می‌شدند تا بر مردم مشتبه نگردد، از باب نمونه:

الف. شیخ صدوق در «من لا یحضر الفقیه» زیارتی را برای فاطمه زهرا (سلام الله  علیها) که از انشاهای خود اوست نقل کرده و میگوید: من آن‌را در سفر حج در مدینه در کنار قبر فاطمه زهرا (سلام الله علیها) قرائت کردم. ولی آن‌را به این‌صورت در اخبار نیافتم…» (بحارالانوار، ج97، ص96، ح13)

ب. سیدبن طاووس در «الاقبال» میگوید: «فصلی است درباره آنچه آن ‌را ذکر می‌کنیم از دعایی که آن‌ را انشا کردیم، آن ‌را هنگام تناول طعام ذکر می‌کنیم» (اقبال الاعمال، ص115)

ج. و نیز می‌فرماید: «و اما آنچه هنگام رۆیت هلال شوال گفته می‌شود ما آنرا در کتاب «عمل‌الشعر» در ضمن دعایی که انشا کردیم آوردیم، و این دعا صلاحیت برای تمام ماهها را دارد…» (اقبال الاعمال، ص305)

در خصوص انجام غسل و نماز بر بدن مطهر امام زمان ـ ارواحناه فداه ـ طبق روایات، امام حسین ـ علیه‌السلام ـ اولین كسی است كه در حال حیات حضرت مهدی ـ علیه‌السلام ـ رجعت می‌كند و بعد از رحلت حضرت و با شهادت او، مراسم غسل و نماز بر بدن حضرت را بر عهده می‌گیرد. در مورد رحلت و یا شهادت حضرت، روایات مختلف است ولی در هر دو نوع روایات، موضوع بازگشت امام حسین ـ علیه‌السلام ـ و انجام مراسم غسل و كفن و نماز بر حضرت، ذكر شده است

و در موارد دیگر نیز درمورد ادعیه‌ای که خود انشا کرده چنین تعبیراتی آورده است. (امان‌الأخطار، ص17)

4. ابن مشهدی در «المزار» می‌گوید: «من در این کتاب خود از فنون زیارات، اخباری را جمع کردم که به‌واسطه راویان ثقه و مورد اعتماد به سادات متصل شده‌اند» (المراد، ص16)

5. درصورتی که جمله «انّه الدعا لصاحب الامر» را به معنای انشا از امام زمان (علیه السلام) بدانیم می‌توانیم آن را از توقیعات حضرت مهدی علیه السلام به بزوفری بدانیم.

مدت زمان حكومت امام زمان و موضوع انجام غسل و نماز بر بدن مطهر امام زمان

مدت زمان حكومت امام زمان ـ علیه‌السلام ـ دقیقاً مشخص نمی‌باشد. روایات مربوط به این موضوع، زمان‌های متفاوتی برای حكومت حضرت ذكر نموده‌اند

7 سال،[1] 8، 9، 10سال،[2] 19سال،[3] 20 سال،[4] 40سال[5] و 309سال[6] (مقدار توقف اصحاب كهف در غار) ذكر شده است.

عدد 7 سال هم در منابع روائی اهل سنت بیشتر ذكر شده است[7] و هم در منابع شیعی بیشترین روایات را دارد. منتهی در اكثر موارد هر سال آن را مساوی با 10 سال ذكر نموده است كه می‌شود هفتاد سال (7=70).

برای توجیه و جمع میان این اختلاف اعداد، نظرات مختلفی ارائه شده است: صاحب كتاب «الشیعة و الرجعه» روایات هفت سال مساوی با 70 سال را بخاطر كثرت روایات آن ترجیح داده است.[8] و بعضی مثل سیدصدرالدین صدر زمان حكومت حضرت را در هفت سال منحصر نموده است و این را از ویژگی‌های حكومتی حضرت دانسته كه در مدت اندك جهان را پر از عدل و داد می‌كند كه از كس دیگری ساخته نمی‌باشد.[9]

مرحوم علامه مجلسی، این روایات را برخی ناظر به آغاز شكل‌گیری قیام، برخی را مربوط به پیاده شدن اوائل حكومت حضرت دانسته است و برخی از روایات مثل 309 سال را مربوط به دوران نهائی حاكمیت و استقرار نظام حضرت حمل نموده است. [10] از جمله كسانی كه این توجه و محمل را پذیرفته‌اند آیة‌الله مكارم شیرازی دام ظله در كتاب «مهدی انقلابی بزرگ» است.[11]

به نظر می‌رسد؛ توجیه دوم كه ما روایات را ناظر به مراحل آغاز و استقرار و ثبات نظام حكومتی حضرت بدانیم. نسبت به توجیه اول كه مدت حكومت حضرت را حصر در 7 سال می‌كند و آن را به عنوان ویژگی حضرت می‌شمارد، ترجیح دارد زیرا سنت الهی بر این است كه حتی‌الامكان جریان كار از راه‌های عادی به پیش رود نه از راه اعمال قدرت اعجاز و روایات مربوط به انقلاب عدل‌گستر حضرت نیز بیانگر این واقعیت است كه پیروزی حضرت بر دشمنان و فتح جهان، با زحمات و دشواری‌های سختی همراه است و نیاز به افراد جان بركف دارد و خون‌های فراوانی در راه حضرت ریخته می‌شود.

بنابراین، طبیعت كار حضرت بقیة‌الله (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در پروژه‌ی استقرار عدالت جهانی به جای نظام‌های ظالمانه، اقتضا می‌كند كه حضرت به عنوان مجری این طرح عظیم و بی‌همانند، مدت طولانی حضور داشته باشد تا بتواند، با روند طبیعی (مگر در موارد خاص) تحول همه جانبه و فراگیر را در جهان پر از ظلم، پدید آورد.

براساس تصریح قرآن، مأموریت و رسالت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تحقق ارزش‌های الهی و قرآنی و تأسیس جامعه‌ی توحیدی به معنای كامل آن است بگونه‎ای كه هیچگونه اثری از شرك در آن دوره مشاهده نشود «یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِكُونَ بِی شَیْئاً»[12]

آنچه مسلم است؛ این است كه تأسیس چنین بنای عظیم، آن هم با آن عمق و گستردگی غیر قابل توصیف كاری است كارستان و حیرت‌آور كه می‌باید آن ذخیرة الهی، این كار بزرگ و بی‌سابقه را به اجرا در آورد.

طبیعت كار حضرت بقیة‌الله (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در پروژه‌ی استقرار عدالت جهانی به جای نظام‌های ظالمانه، اقتضا می‌كند كه حضرت به عنوان مجری این طرح عظیم و بی‌همانند، مدت طولانی حضور داشته باشد تا بتواند، با روند طبیعی (مگر در موارد خاص) تحول همه جانبه و فراگیر را در جهان پر از ظلم، پدید آورد

بدیهی است كه اجرای این برنامه‌ی عظیم ـ با توجه به روند طبیعی امور و عدم استفاده از قدرت اعجاز ـ (مگر در موارد ضرورت) نیاز به گذشت زمان دارد.

بنابراین، گرچه رشد افكار عمومی و فرهنگ‌ها در عصر انقلاب جهانی حضرت، تا حد زیادی زمینه را برای پذیرش، برنامه‌های حضرت، مساعد خواهد نمود، ولی با همه‌ی این احوال به‌لحاظ اینكه نظام‌های سلطه، نوعاً‌نظام ظالمانه می‌باشد، اجرای احكام الهی و تحقق عینی معارف قرآنی و ارزش‌های اسلامی، در چنین فرایندی، نیاز به زمان طولانی دارد و حضور امام را در مدت لازم می‌طلبد، اما اینكه دقیقاً چه مقدار حضرت حكومت می‌كند؟ مشخص نمی‌باشد كه اینكه روایات این موضوع را دقیقاً معین ننموده است شاید بخاطر بعضی از حكمت‌ها و اسراری است كه در این مسأله وجود دارد و فقط بعد از ظهور مشخص می‌شود.

و اما بحث دوم:

یكی از اعتقادات شیعه این است كه امام معصوم ـ علیه‌السلام ـ را جز امام معصوم دیگر غسل و نماز، نمی‌دهد و در روایات خاصه به این موضوع تصریح شده است. امام ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: «ان الامام لا یغسله الا للامام»[13]

در خصوص انجام غسل و نماز بر بدن مطهر امام زمان ـ ارواحناه فداه ـ طبق روایات، امام حسین ـ علیه‌السلام ـ اولین كسی است كه در حال حیات حضرت مهدی ـ علیه‌السلام ـ رجعت می‌كند و بعد از رحلت حضرت و با شهادت او، مراسم غسل و نماز بر بدن حضرت را بر عهده می‌گیرد.[14] در مورد رحلت و یا شهادت حضرت، روایات مختلف است ولی در هر دو نوع روایات، موضوع بازگشت امام حسین ـ علیه‌السلام ـ و انجام مراسم غسل و كفن و نماز بر حضرت، ذكر شده است.

پی نوشت‌ها:

[1] . بحارالانوار، ج 52، ص 291

[2] . الشیعة و الرجعه، ج 1، ص 224

[3] . الغیبة نعمانی، ص 332، تحقیق علی‌اكبر غفاری

[4] . العمده، ابن الطریق. ص 439

[5] . عقد الدرر، ص 240، به نقل از جهان بعد از ظهور، محمد خادمی شیرازی، ص 174

[6] . بحارالانوار، ج 52، ص 280.

[7] . سسن ابن ابی‌داوود، ج 4، ص 307

[8] . الشیعة و الرجعه، ج 1، ص 225.

[9] . المهدی، سیدصدرالدین صدر، ص 239

[10] . بحارالانوار، ج 52، ص 280.

[11] . مهدی انقلابی بزرگ، ص 314.

[12] . سورة نور، آیة 55.

[13] . اصول كافی، ج 1، ص 384 و بحارالانوار، ج 109، ص 103.

[14] . بحارالانوار، ج 53، ص 13 و ج 51، ص 56.

آمنه اسفندیاری

بخش مهدویت تبیان

منابع:

سایت اندیشه قم

پورتال جامع مهدویت

سایت راسخون

بحارالانوار، ج97

اقبال الاعمال، ص115

دلـم قـرار نـمـی گـیـرد از فـغـان ، بـی تـو

سپندوار ز کف داده ام عنان ، بی تو

ازآن زمان که فروزان شدم زپرتو عشق

چو ذره ام به تکاپوی جاودان ، بی تو

گـزاره غـم دل را مـگـر کـنـم چـو امـیـن

جدا ز خلق به محراب جمکران ، بی تو

طبق تحقیقات ابرها دارای وزن بسیار زیادی هستند بطور مثال ابر کومولوس یکی از رایجترین انواع ابر که ابر باران زا نیز محسوب می شود و در دو کیلومتری سطح زمین تشکیل می شود و وزنی بین صدهزار تا سی صد هزار تن را دارد(یک تا سه میلیارد کیلوگرم)که وزن یک ابر کومولوس معادل  6,268.75 میلیون نهنگ آبی است!

به غیر از زمین در فضا نیز ابرهای گرد و غبار وجود دارند که با گازها ستارگان را شکل می دهند در یک مورد وزن یکی از این ابرها به 300,000,000,000,000,000,000,000,000 میلیون تن میرسید!

جالب اینکه 1400سال قبل خداوند در قرآن کریم به موضوع سنگین بودن ابرها اشاره کرده است:

در سوره اعراف آیه 57 نوشته شده است :

وَهُوَ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیَاحَ بُشْرًا بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ حَتَّى إِذَا أَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالًا سُقْنَاهُ لِبَلَدٍ مَّیِّتٍ فَأَنزَلْنَا بِهِ الْمَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ مِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ کَذَلِکَ نُخْرِجُ الْموْتَى لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ﴿۵۷﴾

او کسی است که بادها را پیشاپیش (باران) رحمتش میفرستد تا زمانی که ابرهای سنگین بار را (بر دوش خود) حمل کنند در این هنگام آنها را به سوی سرزمینهای مرده میفرستیم و به وسیله آن آب (حیاتبخش) نازل میکنیم و با آن از هر گونه میوهای (از خاک تیره) بیرون می‏آوریم، و اینگونه (که زمینهای مرده را زنده کردیم) مردگان را (نیز در قیامت) زنده میکنیم تا متذکر شوید.

در سوره الرعد آیه 12 نوشته شده است:

هُوَ الَّذِی یُرِیکُمُ الْبَرْقَ خَوْفًا وَطَمَعًا وَیُنْشِئُ السَّحَابَ الثِّقَالَ ﴿۱۲﴾

او کسی است که برق را به شما نشان می‏دهد که هم مایه ترس است هم امید و ابرهای سنگین بار ایجاد می‏کند.

طبق تحقیقات ابرها دارای وزن بسیار زیادی هستند بطور مثال ابر کومولوس یکی از رایجترین انواع ابر که ابر باران زا نیز محسوب می شود و در دو کیلومتری سطح زمین تشکیل می شود و وزنی بین صدهزار تا سی صد هزار تن را دارد(یک تا سه میلیارد کیلوگرم)که وزن یک ابر کومولوس معادل  6,268.75 میلیون نهنگ آبی است!

به غیر از زمین در فضا نیز ابرهای گرد و غبار وجود دارند که با گازها ستارگان را شکل می دهند در یک مورد وزن یکی از این ابرها به 300,000,000,000,000,000,000,000,000 میلیون تن میرسید!

جالب اینکه 1400سال قبل خداوند در قرآن کریم به موضوع سنگین بودن ابرها اشاره کرده است:

در سوره اعراف آیه 57 نوشته شده است :

وَهُوَ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیَاحَ بُشْرًا بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ حَتَّى إِذَا أَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالًا سُقْنَاهُ لِبَلَدٍ مَّیِّتٍ فَأَنزَلْنَا بِهِ الْمَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ مِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ کَذَلِکَ نُخْرِجُ الْموْتَى لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ﴿۵۷﴾

او کسی است که بادها را پیشاپیش (باران) رحمتش میفرستد تا زمانی که ابرهای سنگین بار را (بر دوش خود) حمل کنند در این هنگام آنها را به سوی سرزمینهای مرده میفرستیم و به وسیله آن آب (حیاتبخش) نازل میکنیم و با آن از هر گونه میوهای (از خاک تیره) بیرون می‏آوریم، و اینگونه (که زمینهای مرده را زنده کردیم) مردگان را (نیز در قیامت) زنده میکنیم تا متذکر شوید.

در سوره الرعد آیه 12 نوشته شده است:

هُوَ الَّذِی یُرِیکُمُ الْبَرْقَ خَوْفًا وَطَمَعًا وَیُنْشِئُ السَّحَابَ الثِّقَالَ ﴿۱۲﴾

او کسی است که برق را به شما نشان می‏دهد که هم مایه ترس است هم امید و ابرهای سنگین بار ایجاد می‏کند.