روزی چند بار چهره خود را در آینه بررسی می کند و هر بار ناامیدتر از قبل بر خلاف نظر دیگران، با خود فکر می کند که چقدر زشت است و چه کند تا کمی زیباتر شود، به فکر جراحی های مختلف زیبایی می افتد، دائم با لوازم آرایشی مختلف سعی در پنهان کردن عیب هایش دارد ولی به نظر خودش با استفاده از آنها از قبل هم زشت تر و زشت تر می شود.

بخشی از هویت افراد، هویت تصویری شان است یعنی تصوری که افراد از اجزای بدن خود دارند؛ اما این که تا چه حد لازم است به آن پرداخته شود در روان سالم یا بیمارگونه فرد تجلی پیدا می کند.

همه آینه ها مرا زشت نشان می دهند!

خودزشت پنداری  یا بدریخت انگاری به این معنی است که فرد نسبت به خودش احساس بدی دارد. در حقیقت این مشکل، اشتغال ذهنی بیش از اندازه فرد نسبت به یک نقص خیالی است یا این که او نقص های خیلی کوچک در ظاهر خود را بسیار بزرگ می شمارد.
دکتر محمدعلی هادی، متخصص پزشکی قانونی هم درباره معضل خودزشت پنداری می گوید: این گونه افراد دائم نگران طرز نگاه دیگران هستند و طبق نتایج تحقیقات، شیوع سندرم خودزشت پنداری حدود یک تا 2 درصد است و در نوع بیمارگونه آن این شیوع در بین زنان و مردان برابر است، اما واقعیت این است که به طور معمول 50درصد خانم ها نسبت به وضع ظاهر و زیبایی خودشان دغدغه زیادی دارند و این مشکل در جامعه بین زنان بیشتر از مردان دیده می شود.

اگر والدین هوشیار نباشند و به محض دیدن علائمی مثل زیاد نگاه کردن در آیینه، شکایت از وضع ظاهری خود همراه با افسردگی و استفاده زیاد از لوازم آرایشی آنها را نزد روان شناس یا روانپزشک نبرند و با برخورد منطقی و تکذیب نکردن بیماری نسبت به رفع مشکل نوجوان اقدام نکنند، با عواقب جبران ناپذیری روبه رو خواهند شد

دلایل خودزشت پنداری

دکتر پروانه صفایی مقدم، متخصص روان شناسی بالینی، درباره این مشکل می گوید: به طور معمول مساله خودزشت پنداری دو حالت دارد: گاهی به صورت بیمارگونه است که فرد تصور و تصویر ذهنی خوبی از خودش ندارد و فکر می کند که چهره خوبی ندارد، اما در حالت دیگر ممکن است فرد خود را کاملا زشت نبیند، اما دائم به فکر تغییر ظاهرش باشد. یکی از دلایل این است که فرد خودش را با دیگران مقایسه می کند که ممکن است این شخص مقایسه شده هنرپیشه های فیلم های مختلف یا اشخاص معروف دیگر یا حتی از افراد فامیل یا آشنایان باشد که فرد خودزشت پندار تمام تلاش خود را برای شبیه شدن به یکی از آنها به کار می گیرد.
دلیل دیگر، مد شدن یک مدل در چهره یا انجام عمل های زیبایی  مختلف است، این که مثلا جراحی بینی به صورت یک مد دربیاید یا گذاشتن گونه و تزریق ژل در لب، که ممکن است حتی به زشت تر شدن فرد منجر شود.
کمبود اعتماد به نفس در بعضی از افراد باعث می شود آنها تصور کنند اگر به صورت عادی در جامعه حضور پیدا کنند امکان دارد مورد توجه هیچ کس قرار نگیرند و همین مساله به استفاده فراوان بعضی افراد از لوازم آرایش یا جراحی های مکرر غیرضروری برای تغییر چهره شان ختم می شود.

حواستان به نوجوان تان باشد

دکتر محمدعلی هادی، متخصص پزشکی قانونی با توجه به حوزه کاری خود، نوجوانان مختلفی را که به دلیل مشکلات ناشی از بیماری خودزشت پنداری دست به خودکشی زده اند، دیده است و می گوید: متاسفانه خودکشی به این دلیل در نوجوانان دختر 14 تا 18 ساله با سابقه بیماری خودزشت پنداری بارها دیده شده است، دختران در این سن، هم از اعتماد به نفس پایینی برخوردارند و هم نمی توانند مانند افراد بزرگسال خودشان برای عمل های جراحی تصمیم بگیرند و به آن عمل کنند و از آنجا که بیمار هستند و باید تحت درمان قرار بگیرند، اگر والدین هوشیار نباشند و به محض دیدن علائمی مثل زیاد نگاه کردن در آیینه، شکایت از وضع ظاهری خود همراه با افسردگی و استفاده زیاد از لوازم آرایشی آنها را نزد روان شناس یا روانپزشک نبرند و با برخورد منطقی و تکذیب نکردن بیماری نسبت به رفع مشکل نوجواناقدام نکنند، با عواقب جبران ناپذیری روبه رو خواهند شد.
طبق قانون افرادی که بالای 18 سال دارند برای انجام عمل های جراحی هیچ نیازی به اجازه بزرگ ترها یا همسر خود ندارند، اما بهتر است پزشکان برای جلوگیری از درگیری و به وجود آمدن مشکلات پس از عمل جراحی، حتما از والدین دختر بالای 18 سال و از همسر خانمی که ازدواج کرده است، رضایت نامه کتبی بگیرند که البته فقط به دلیل این است که مشکلات قانونی بعدی به وجود نیاید، اما واقعا نیاز قانونی وجود ندارد.

واقعیت این است که به طور معمول 50درصد خانم ها نسبت به وضع ظاهر و زیبایی خودشان دغدغه زیادی دارند و این مشکل در جامعه بین زنان بیشتر از مردان دیده می شود

ورژن های جدید جراحی زیبایی

دکتر محمدعلی هادی، متخصص پزشکی قانونی ضمن اشاره به این مورد می گوید: گاهی جراحی های پشت سر هم یا جراحی های عجیب مثل همین جراحی گوش، یا گذاشتن گونه در افرادی که مناسب این کار نیستند، فقط باعث بدتر شدن روحیه و ظاهر آنها می شود.
خانمی که بعد از چهار بار عمل جراحی بینی، دیگر چیزی جز دو سوراخ به جای بینی اش باقی نمانده بود. پزشکان جراح هم باید هوشیار باشند و به دلیل منفعت های مالی، دست به هر عملی نزنند چون جراحی کردن افراد خودزشت پندار و وسواسی علاوه بر این که برایشان سود چندانی ندارد، بلکه بارها و بارها آنها را مجبور به تکرار عمل جراحی می کند و در نهایت هم با شکایت این افراد و دردسرهای بعدی اش مواجه می شوند.

با این افراد چه کنیم؟

در بیشتر موارد افرادی که دارای بیماری خودزشت پنداری هستند، بیماری خود را نمی پذیرند و فقط معتقدند که زشت هستند یا از تناسب اندام برخوردار نیستند و باید برای حل کردن این مشکل به متخصص و جراح زیبایی مراجعه کنند، اما مساله اصلی این است که آنها به جای مراجعه به متخصص زیبایی باید نزد یک روان شناس یا روانپزشک بروند.
البته دکتر پروانه صفایی مقدم، متخصص روان شناسی بالینی، می گوید: در بعضی از موارد، شخص به هیچ عنوان برای جراحی نکردن متقاعد نمی شود و تصمیم می گیرد تحت هر شرایطی این کار را انجام دهد و در بیشتر موارد هم از انجام آن پشیمان می شود، اما در مواردی که مشکل بیماری نیست و فقط صفت بیمارگونه خودزشت پنداری در فرد وجود دارد، ممکن است با کمک افراد نزدیک بتوان آنها را از اعمال جراحی غیرضروری منصرف کرد و متقاعدشان کرد که با انجام این جراحی چهره متناسب خودشان را هم از دست می دهند.

منبع:
چاردیواری روزنامه جام جم